Hoe oud of jong iemand is, mag geen reden zijn voor ongelijke behandeling op het werk, bij arbeidsvoorwaarden, ontslag of promotie, of tijdens een werving- en selectieprocedure. Dat staat vastgelegd in de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid (WGBL), die leeftijdsdiscriminatie op het werk tegengaat en voorkomt.
Vooral de leeftijdsgroep vanaf 45 jaar zegt te zijn gediscrimineerd – met name tijdens het zoéken naar werk. Van de 55-tot 64-jarigen die het afgelopen jaar naar werk zochten, denkt een derde dat een afwijzing voor een baan met hun leeftijd te maken heeft.
Als werkgever mag je in een vacaturetekst niet expliciet een leeftijdseis noemen. Ook indirect onderscheid is niet toegestaan, dus als je in je wervingstekst termen gebruikt als ‘pas afgestudeerde’, ‘starter’ of ‘maximaal twee jaar werkervaring’.
Soms is het wel gerechtvaardigd om onderscheid te maken op grond van leeftijd. Als een functie bijvoorbeeld inhoudt dat er met gevaarlijke machines gewerkt moet worden, kan dat een reden zijn om een leeftijdsgrens in te stellen die jongeren uitsluit. Je moet de reden van onderscheid dan wel duidelijk in de tekst vermelden.
Ook als je een voorkeursbeleid voert [link naar positieve discriminatie], is het toegestaan leeftijdseisen te stellen. Bij wettelijke uitzonderingen mag leeftijd eveneens een rol spelen. Denk aan beleid dat erop gericht is om méér mensen van een bepaalde leeftijdsgroep aan het werk te krijgen. Zo bestaat er een apart minimumjeugdloon om jongeren een grotere kans op een baan te geven.
Bij leeftijdsdiscriminatie denk je misschien snel aan ouderen die worden benadeeld, maar jongeren blijken er ook last van te hebben. Zo zegt bijna 20 procent van de jongeren in de leeftijdsgroep 15 tot 24 jaar te zijn gediscrimineerd vanwege hun leeftijd. Daarbij kan het gaan om het misgrijpen van extra verlofdagen of pesterijen door oudere collega’s.
Leeftijd is niet als discriminatiegrond opgenomen in de artikelen van het Wetboek van Strafrecht. Het is dus niet mogelijk om bij de politie aangifte van leeftijdsdiscriminatie te doen.
Voorbeelden van discriminatie op grond van leeftijd
Het College voor de Rechten van de Mens oordeelt in individuele gevallen of iemand is gediscrimineerd op het werk op basis van leeftijd. Voorbeelden van zaken waarbij mensen zijn achtergesteld:
- Een ministerie die in een personeelsadvertentie vraagt naar een ‘jonge, ambitieuze IT-er’
- Een waterleidingsbedrijf vraagt in een vacaturetekst naar een bedrijfsjurist met ‘maximaal drie jaar werkervaring’
- Een groothandel in groenten en fruit maakt verboden onderscheid door in een personeelsadvertentie te vragen naar ‘bij voorkeur fitte vutters of AOW’ers’ en ‘scholieren/studenten’
- Een onderwijsinstelling geeft in het kader van een reorganisatie twaalf oudere medewerkers een ontslagaanzegging
- Een papierfabriek maakt verboden onderscheid op grond van leeftijd door het toekennen van extra verlof aan oudere werknemers
- Een bank wijst een sollicitant voor de functie van trainee af vanwege zijn leeftijd
Nuttige links voor meer informatie:
https://mensenrechten.nl/nl/gelijkebehandelingswetgeving#WGB
https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2020/04/02/ervaren-discriminatie-in-nederland-ii
https://www.mensenrechten.nl/nl/subpage/diversiteit
https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2020/04/02/ervaren-discriminatie-in-nederland-ii
