Als werkgever mag je je werknemers die zwanger zijn of jonge kinderen hebben, niet anders behandelen. Zo dient een vermindering in uren gebaseerd te zijn op een wederzijdse instemming. Ook is het niet toegestaan om een tijdelijk contract niet te verlengen omdat de medewerker zwanger of net bevallen is. Je dient dat soort keuzes met gegronde redenen te maken, niet vanwege aannames. Een aanname is bijvoorbeeld: “Ik geef haar geen promotie, want zodra ze een kind heeft zal al haar aandacht naar het moederschap gaan.” Een contract laten aflopen, en pas een nieuw contract aanbieden dat na het bevallingsverlof ingaat, mag ook niet. Het maken van dit onderscheid is verboden.
Je mag een zwangere/net bevallen medewerker niet ontslaan in de volgende situaties:
- tijdens het zwangerschapsverlof;
- tijdens het bevallingsverlof;
- de eerste 6 weken na het bevallingsverlof;
- tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid door zwangerschap of bevalling;
- de eerste 6 weken na deze arbeidsongeschiktheid.
Wat kan ik doen als werkgever?
Als werkgever is het belangrijk dat je je werknemer zo min mogelijk benadeelt vanwege de zwangerschap. Het is logisch dat de inhoud van of de manier waarop het werk wordt gedaan, anders is of wordt, al is dat lang niet alle functies het geval. In plaats van dit op te merken en te benadrukken, is het belangrijk dat de zwangere zoveel mogelijk beoordeeld wordt als normaal en dat er een veilige werkomgeving is. Ga regelmatig het gesprek aan om na te gaan of er aanpassingen nodig zijn en of je verwachtingen overeenkomen met de mogelijkheden en/of wensen van je medewerker. Zo kun je bijsturen als blijkt dat je medewerker zich niet begrepen of gesteund voelt. Andersom creëer je als werkgever, door keuzes toe te lichten, begrip bij de werknemer.
Functioneren
Het kan voorkomen dat iemands functie na terugkeer van zwangerschaps- en bevallingsverlof niet meer beschikbaar is, bijvoorbeeld door een reorganisatie. In dat geval dien je als werkgever na te gaan of er een soortgelijke functie beschikbaar is. Het niet aanbieden van de oude functie omdat je twijfelt of je werknemer het nog wel aan kan, is in principe verboden. Indien er bewijs is dat het functioneren achteruit is gegaan, is er geen verplichting om je werknemer in zijn of haar oude functie te houden. Dit bewijs moet dan wel met de medewerker worden besproken en ook getoetst kunnen worden door middel van een objectieve beoordeling.
Arbeidsvoorwaarden
Als tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof de arbeidsvoorwaarden zijn verbeterd, dan moet je die arbeidsvoorwaarden ook toepassen op de betreffende medewerker. Tevens heeft zij het recht om haar contracturen aan te passen, ook na een zwangerschap. Ook hierbij geldt: ga met elkaar in gesprek. Luister naar de werknemer om objectiever te kunnen beoordelen wat de beste keuze is in de situatie. Het kan nadelig zijn voor beide partijen om te veronderstellen dat een zwangere vrouw na haar bevalling minder zal willen werken en vanuit die redenering, besluiten om haar tijdelijke contract niet te verlengen. Talent en kennis uit je organisatie gaat verloren, en de vrouw voelt zich aan de kant gezet.
Hoe zit het met borstvoeding en kolven?
Als werkgever dien je een schone ruimte te kunnen aanbieden die afgesloten kan worden. De wens om hier beschikking over te hebben, dient wel vooraf aangegeven te worden door de werknemer. Kolven of borstvoeding mag in totaal niet langer duren dan een vierde van de arbeidstijd. Hiervoor mag je als werkgever geen loon inhouden. Ook dient er samen met je werknemer gekeken te worden naar de invloed op de resultaten of targets: door het kolven zal de werknemer minder kunnen presteren.
Wanneer mag ik mijn werknemer wel ontslaan?
Alleen in speciale gevallen is ontslag tijdens de zwangerschap mogelijk. Bijvoorbeeld als binnen de organisatie of binnen de betreffende afdeling de werkzaamheden beëindigd worden. Ook mag je je werknemer ontslaan als hij of zij zich ernstig misdraagt. Bijvoorbeeld door fraude of het gebruik van geweld. In die gevallen maakt het niet uit of iemand zwanger is of niet.
Ik ben zelf ontslagen, wat kan ik doen?
Tijdens het zwangerschapsverlof en bevallingsverlof mag een werknemer nooit worden ontslagen. Mocht dit toch gebeuren, kun je binnen 2 maanden de rechter verzoeken het ontslag ongedaan te maken. In plaats daarvan kun je ook een verzoek indienen voor een financiële vergoeding bij de kantonrechter.
Nuttige links voor meer informatie:
Rijksoverheid – Q&A: Werken en zwangerschap
College voor de Rechten van de Mens – Zwanger als je werkt
